Doğan Avcıoğlu - Tüm Kitapları

Doğan Avcıoğlu Kimdir?*

Doğan Avcıoğlu, tam adıyla Mehmet Erdoğan Avcıoğlu, 1926'da Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesinde dünyaya geldi. Baba adı Ahmet Cemalettin, anne adı Fatma Pakize’dir. İlk ve ortaöğrenimini Bursa Erkek Lisesi’nde tamamladıktan sonra Fransa’ya giderek iktisat ve siyasal bilimler eğitimi aldı. 1955'te Türkiye'ye döndü ve Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE)'nde asistan oldu. Aynı zamanda Merkez Bankası Etüt Bürosu’nda raportör olarak görev yaptı. 1956'dan itibaren Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) araştırma bürosunda çalışmaya başladı ve partinin yayın organı olan Ulus gazetesinde yazılar yazdı. Ayrıca, Akis ve Kim gibi dergilerde de yazıları yayımlandı; özellikle muhalefet-iktidar ilişkilerinin sertleştiği dönemde Akis dergisini yönetti.

27 Mayıs 1960 Darbesi'nden sonra CHP kontenjanından Kurucu Meclis'e üye seçilen Avcıoğlu, 1961 Anayasası'nın hazırlanmasında da görev aldı. 1960-61 yıllarında Vatan ve Ulus gazetelerinde yazarlık yaparken, Ankara Radyosu'nda dış haber yorumculuğu yaptı.

Avcıoğlu, 1961'de Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile birlikte haftalık Yön dergisini kurdu. Dergi 1967'ye kadar yayımlandı ve Türkiye’de sol düşüncenin şekillenmesinde önemli bir etki yarattı. Yön dergisi, 1930’lardaki Kadro Hareketi ile benzer görüşler taşıyordu ve Avcıoğlu’nun savunduğu "Kemalist sosyalizm" anlayışını öne çıkardı. Ona göre Kemalist devrim üstyapıda başarılı olmuştu, ancak altyapıda hâlâ dışa bağımlı sermaye çevreleri ve toprak ağalarının etkisi hissediliyordu. Avcıoğlu, Yön'deki yazılarında Kemalist devrimlerin altyapıda sürdürülmesi, köktenci bir toprak reformu, devletçi sanayileşme ve ekonomik bağımsızlık gibi konuları savundu.

1968'de yayımladığı "Türkiye’nin Düzeni" adlı kitabında Türkiye'nin geri kalmışlık nedenlerini irdeleyen Avcıoğlu, "Milli Devrimci Kalkınma Modeli" adını verdiği devletçi-sosyalist bir ekonomi modeli önerdi. Bu eser hem ilgi hem de eleştiriler topladı ve Türkiye’nin sosyoekonomik yapısı üzerine yapılan araştırmalara katkı sağladı.

1963-1965 yılları arasında Türk-İş Araştırma Merkezi Müdürlüğü, 1968-1969 yıllarında ise CHP Yüksek Danışma Kurulu üyeliği yaptı. Aynı dönemde, Sosyalist Kültür Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. 1969’da ise Yön’deki görüşlerini daha net ifade edebilmek için Devrim gazetesini çıkardı. Gazete, 12 Mart 1971 Muhtırası'na kadar yayımlandı ve Avcıoğlu, burada yayımladığı yazılarında Kemalist devrim anlayışını sosyalizm ile birleştirdiği "ulusal solculuk" görüşünü savundu.

12 Mart 1971 Askeri Muhtırası sonrası Avcıoğlu ve Emekli General Cemal Madanoğlu, "orduyu isyana teşvik" iddiasıyla yargılandı ve beraat etti. Avcıoğlu, bu süreçten sonra siyasal yaşama katılmadı ve 1973 sonrasında yazı çalışmalarına odaklandı. "Milli Kurtuluş Tarihi" ve "Türklerin Tarihi" isimli eserlerini hazırladı.

Doğan Avcıoğlu, 4 Kasım 1983'te mide kanseri nedeniyle İstanbul'da vefat etti. Vasiyeti üzerine Büyükada'da toprağa verildi. "Türkiye’nin Düzeni" adlı kitabı, Yunus Nadi Armağanı'nı kazanmış ve Türk soluna yeni açılımlar getirmeyi amaçlayan başyapıtlarından biri kabul edilmiştir. Avcıoğlu, Türkiye'deki sol düşüncenin önde gelen teorisyenlerinden biri olarak, 1960’lar ve 1970’lerde sosyalizm, milliyetçilik ve Atatürkçülük temalarını birleştiren "ulusal solculuk" anlayışıyla iz bıraktı.

* Dipnot: Yazımız Wikipedia ve Biyografya sitelerindeki bilgiler kullanarak hazırlanmıştır.

Tüm Kitaplarının PDF Dosyaları: